Tacettin Fidan

Ünlü Denizcimiz

İnkabuğu'nun anlattığı hikayeler

vallahi, rüya gibiydi

Neşeli balıkçıların arasında

Soğuk-sıcak yudumların eşliğinde

Köz kömür kıvılcımları ve mangalın etrafında

Geç vakitlerde, mahalle kahvehanemizde,

Kestirmeden, Can hep şu tekerlemeyi tekrarlardı:

“Efsaneler hakikate katılıp karıştırılınca,

İşte o zaman, gerçek balıkçının

hem oltası hem de kancasıdır.“

Şuna da dikkatinizi çekerim:

“Üstünlüğün peşine düşersen,

Galibiyetler lezzetlidir: ama,

Bu tür yengiler vasıtasıyla insaniyeti

Rezil ettiysen; o zaman, başka bir yerde,

Bu nevi kazançlara rağmen, ebedi an’ın

Kederiyle ağlayıp sızlayacaksın!“

Biz bu sözlere, ağırdan, hayret tavırları takınır

“Vay be! Yemin ederim harika!“

Diyerek, onu iyice överdik.

Zira, teveccühlerimiz Can’a cesaret verirdi

Dahası, bu nevi kafadan atma ağıtların

enini ve sonunu nasıl zımbalayacağını

sabırsızca beklerdik, mesela:

“Balıkçıların selamları dengine selamettir,“

Derdi Can, “Takdir edilen dostu

veya düşmanı tashihe.“

Can ve tayfaları

Yelken çektiler bir gece, mehtap aydınlığında

Sanki çoşan dalgaların davetlisiydiler

Akşamüstü ziyafet ve balık avı hevesinde

Bülbül olup şakıdılar aheste, aynen şöylece:

“Selam! Kara-kaşlı Fırtınakuşu“

Seyyahlar gibi, torba şeklinde

ağ ile balık tutmak için kullanılan

bir gemideydiler

Esasında, ahır gibi eski bir tekneye binmişlerdi

Tatlı ve nazik rüzgarların

bağrına basılmış halde

Keskin, öteye beriye çırpınan

deniz akıntılarını kucakladılar

İlahiler dahil, hep aynı şarkıyı söylediler yolda:

“Hu dedik be! Ey Gezgin Fırtınakuşu!“

Daha sonra, gece yarısı, mışıl mışıl uykuya daldılar

Zira, seher vakti onları uyandırıp sıraya dizecekti

Fakat, Can tamamen ziyana katmamıştı

Ondaki kuş sütünün ateşli zırıltısını

Onun için, boru gibi yüksek bir sesle

şöylece ilan etti vaziyetini:

“Kahrolasın! Ey Gezgin Fırtınakuşu!“

Derken, ve tam da boşalırken mesanesi

Dizi kan püskürdü ve cumburlop,

Düşüverdi denize, ve başladı bağırmağa:

“Gittim-bittim!“

“Uşaklar! Denizciler! Balıkçılar!

İmdat-imdat! Suya düştüm be, yetişin lan!“

Artık ağlayıp dövünerek, bir de

şunları şöylece ekleyiverdi

şimdiki biçareliğine:

“Ah-of! Aman!

Nerdesin, ey Gezgin Fırtınakuşu?“

Can İnkabuğu uzak

deniz derinlerine düştüğü vakit

Hasret adlı teknesinden

daha da fazla sürüklenerek uzaklaşırken

Kıyıya, yani emin ellere

yüzerek ulaşmak delilik olurdu

O an, bu düşünce onu

tiril tiril titretti

Aynı zamanda teknesi

aralarındaki mesafeyi iyice açmağa başladı

Kendi kendine:

“Acaba ne kadar vakit

böyle batmadan yüzebilirim?“

Diye sordu.

Şansızlığa bak,

karanlık ve derin fışkırılarda ölmek

Nedenine hiç bir ipucu bulamadan

hayattan göç etmek

Hiç bir şey gibi düğümsüz

ve çapasız cartayı çekmek

Yaslı, hazin bir haykırışla kükreyiverdi Can

Şuradan-buradan belki

birileri duyar diye ümitlendi

Ama, kısır havadan mukabele

gelmedi gayrı

“Of, sürüklen bakalım,

Koca adam!

Nasılsa, sehere dek yolun var!“

Dedi kendisine

Köpekbalıkları yanaşırken beraberine

Buna rağmen, canına kıymayacaktı

Ama, kan kokuları

hiç tükürülmeyen bir yerde

Deniz canavarları inatlı bir tarzda

takipdeydiler genç dostumuzu!

Hayret ve ibret ola,

nasıl da insanoğlu sıkışınca

Dinini ve imanını

bin kere inkar etmiş de olsa

Sonunda, gene

O Büyük Yüceliğe yöneliyor!

Köpekbalıkları saldırıya geçince

Onunla birlikte,

Can’ın duaları da iflâs etti

Artık, ecelin yaklaştığı belliydi

Dedi ki: “Kısmet buymuş, gittik!“

“Allahuekber!’

“Lailaheillallah’

“Asıl Resulullaha, Hz. Muhammete’

“Burada müracaat ve rica ediyorum!’“

Tam bu duaları tekrarlarken

Şiddetli deniz köpükleri

kulaklarını çınlattı

Nedense yarı ayık yarı uykuda

çöldeki serap misali

Şimdi ufak bir köyün

subaylarına verilenler

geldi aklına

Üç gündür sefil

ve susuz kalan köylü

boynu eğik

Seyr etmişti

tugayın boşanmayan aş kamyonunu

Ve mahcup askerlerin

çaresiz dudak ısırışını

Ve yine duydu

emekli Binbaşı Nuri’nin o gür sesini:

“Gavur müslüman, müslüman gavur olmuş!’

“Zavallı milleti harç etmişler köleliğe!’

“Bu mu bizim vikayemiz?’

“Atam! Vay, vay halimize!’“

Yaradanına canını bağışlasın diye

tekrar yalvardı

Ama, ortada tek gördüğü şey

aç balık yüzgeçiydi

Etrafında dolaşıp duran,

ısırıya, dişlemeye

hazırlanmakta olan şey

Artık gözlerinin önündeydiler!

Neredeyse her taraftan

ona doğru koşuşan iri çeneler

Oraların yırtıcı hale gelmiş

köpekbalıklarıydı

Of-of, onun Hasret teknesi de

yok gibi olunca

Son olarak bitevi

istikbalinden umudunu kesti

İnkabuğu kendine hemen

bir “elveda“ çekti:

Keder dolu kadere bak,

“Demek hayat böyle

sona eriyormuş,“ diye mırıldandı

İdrar sularıyla

sirayet etmişti ya denizi

Şimdi, itibarında

tam adi bir “eşekti!“

Baksana! Hem günahkar

hem fiyakacı,

Hem de sarhoş

bir çıban çeşidiydi o

Bu itiraflarını arz ettikten sonra

Başladı

feragat nağmelerine

Dolunaya uzun uzun

küstahca bakarken

Ölçünmeye yöneldi:

“Ecel çok mu yakın, yahu?“

“Oradaki alaylı nesne,

uslu dur lan!’

“Zaten tuzağa düşürdün,

bari gülme halime!'“

Köpekbalıkları

yanına iyice yaklaşınca, ansızın

Eş yunuslar çifte-çifte

hiç korkusuz hücuma geçtiler

O ana denizin üzerinde

insan gibi ayakta yürüdüler

Can’ın can yüreği küt-küt edip

kütledi!

Sevinçle hoplayarak

etrafa vapur gibi dalga saçtı

Keratada mahcubiyet kalmamıştı ki

Ziyadar perileri candan övdü

En ziyade,

ziyadar Tanrı’ya şükretti

Mübarek Yunuslar, ona

parlak işaret-fişekleriymiş

gibimsi geldiler

Sanki onu muhafaza etmek için

çiftleşmiştiler buraya

Aman kardeşim,

bu ne şehvet, bu ne yiğitlikti!

Havlama bilmeyen

o mübarek deniz melekleri

İşte böyle,

köpekbalıklarına saldırı yaptılar

Taklacı-Yaşar

ayaklarının altında sipere geçti

Can biraderimizi

suda sırtında taşıyordu sanki

O kocaman yüzgeçini

kürek misali kullandı

Bu arada,

Denizkızı Marmara

suda uçuşlar yaptı

Ve, o deniz canavar takımını

aldattı

Allaha şükürler olsun!

Artık esas durumu

Can anlamıştı

Bu esnada,

köpekbalıkları iyice çıldırıp

kendilerini tamamen kaybettiler

Hemencecik, Zinde

ortaya, onların

aralarına dalış yaptı

Harika bir beceriyle,

düşmanların omurgalarını

darmadağın etti

Aynı anda, Nuhi, önden ve arkadan

köpekbalıklarını hep kovalıyordu!

Ve, bu şekilde geberen iblisleri

deniz dibinin bitkilerine yem etti!

Muhteşem nadide yunuslar

Artık ailelerine

hısım etmiştiler Can’ı

Yenilen köpekbalıkları,

ölülerini yediler

Bizimkinde artık korku kalmadı

Peki, ya bu periler

onu erkenden terk ederlerse?

Tabi, köpekbalıkları

kalbini sofralarına sereceklerdi!

Korkunç, hançer gibi

keskin yüzgeçleriyle

Deniz canavarları

sudan yükseldiler bazen

Ama şampiyonlar,

şimdilik denizkulağına

yerleşmiştiler

Maksatları,

yeni bir felaketin önlenmesiydi

Böylece, ayaklarını gıdıklarken

'Ciyak ciyak' diye

bağırıp seslenerek

onu neşelendirdiler

Fakat, soğuk tavırlı Katil Balinalar

uzak olsalar da şimdi su yüzüne çıkınca

Can kardeşin korkusu yenileşti

“Zatıali!“ Diye haykırdı göğe:

“Allah aşkına, bu ne biçim imtihandır bana?“

“Ey devri zaman, nerede bizim tekneler?“

Diyerek, yine şüphelenmeye başladı

Ama kurtacıları,

yeniden paniğe kapıldığının

farkına vardılar

Neşeli ve şakacı tarzda

hoplayıp zıplayarak

onun makul düşünce kaygısını

engellediler

Bir ileri bir geri

yüzüp-geçiverdiler

Bundan sonra

Can onların himayesindeydi

Onu sevgi ışıklarıyla

aydınlattılar

Varlığının bu denk

yüksekliklerinde

Can ön deyisel bir rüya gördü

Vasıtısıyla,

sevinç içinde çığlık atmak istedi

Ama, Katil Balinalar

bigâne geçip-gittiler

Onun deri-kemik paçasına

veya kalçasına

hiç bir ilgi veya özen

göstermeden

Nedenini yunuslar mı ortaya koydu?

“Şükürler olsun, Zatıali Kerim!“

“Şükürler olsun, Zatıali Nezaket!“

“Şükürler olsun, Zatıali Bereket!“

Böyle tekrar tekrarladı

kutsal ibadet şarkısını

Köpekbalıkları

çoktan ortadan def olmuştu

Denize bir dalıp bir çıkan

kurtarıcılarıyla birlikte

Selamete

ve çabucak ulaşacaktı evine

Güneş parlak yüzünü

gösterirken

Can, teknesinin ona doğru

süratle

gelmekte olduğunu gördü

Biraz sonra,

yoldaşlarına kavuşacaktı

Gemide moral

gayet yüksekti

Hasret ile

aynı sürat ve sınırda

yunuslar süzülüp

sanki suda kayıyorlardı

Çoşkun bir neşeden

galibiyet alan

bizim uşaklar

sevinçle ağladılar

O zaman,

imdada yetişen gözler

durumu

şahsen kendileri de gördüler

Minnet dolu,

titrediler hepsi

Çektiler denizden

olta ve kancalarını

O günün kutsal bir gün

olduğunu kabullendiler

Dediler ki,

bütün denizciler bugünü

Ve yarın da bu tür günleri

hep kutlasınlar

Yunuslar tekrar-tekrar

denize dalıp çıkarken

Can içtenlikle

veda gözyaşları döktü

Balıkçılar

ayağa kalkıp

taydaşlarına

çaktılar selamı

10.

Meşhur denizcilerimiz,

yelken açıp

sahile yanaştılar

Şimdi onlara

yeni bir yunus kültürü

aksetmişti

Ama Can onları

bir daha görmek istiyordu

Baktı ki,

dalış yaparken püskürüleri

epey zahmetliydi

Nuhi beyazdan ziyade

allık püskürdüğü için

Uşaklar

endişelenmeğe başladılar

Can, tereddüt içinde

tayfalara soruyordu:

"Kan mı kusuyor benim meleğim?“

“Onun şimdi

benim yardımıma

ihtiyacı mı var?“

Direkmen,

teknesiyle onlara ulaştı

Fakat yunuslar,

"daha emin ellere,"

deyip uzaklaştılar

Tekrar, bir aşağı bir yukarı

dalışa geçtiler

Ah,

nasıl da

havaya fırlayıp

deniz rüzgarına

kamçı salladılar

Bu melek taklacıların taburu

karşılaşırken

Can

onların toplanıp

selamlaşmalarına

şahit oldu

Sonra,

hepsi sıraya dizilip

deniz meskenlerine doğru

yol aldılar

İnsan ve yunus,

böylece ve bundan sonra,

hakiki bir dostluk

kurmuş oldu!

- Şiirde Düşünceler (Sayfa 69-78)

- İngilizce -

Fêted man of sea -1-

Johnny Podlair told dreamlike stories

Before cheerful fishermen

Harmonized by hot and cold swallows

Nearby ember coal fires

In our café, in the wee hours,

And by summation; Johnny would say:

"Myths mingle with reality,

And truth's an angler's line and hook."

Muse: "When you pursue advantage,

Victories are sweet: but,

If by such triumphs you've done

Humankind disgrace; then, elsewhere,

By such profits you'll weep,

With the eternal instant's grief!"

We'd put-on those valid mazes of

"Wow and Vow!"

As it helped Johnny to carry on,

Even more, with preambles and punch lines:

"A par, fishermen's salutations are,"

He'd say, "Amends for friends or foes admired."

Fêted man of sea -2-

Johnny and his fishermen

Set sail one moonlit night

Welcome by mounting waves

Feasting and fishing at dusk

Singing: "Hail! Black-browed albatross"

Like voyagers on a trawl

But, in a vessel like a stall

Cuddled by sweet gentle winds

They hugged those choppy streams

Chanting: "Ahoy! Wandering albatross!"

Then, by midnight all rested

As dawn, would wake the line up

But, Johnny had not wasted

His fire-water's late whine up

Blaring: "Hell! Wandering albatross!"

As his bladder became empty

Now he fell with a bleeding knee

At sea, he shouted: "Overboard!"

"Seamen! Seamen! Help! I'm Overboard!"

Crying: "Ah! O! Wandering albatross!"

Fêted man of sea -3-

When J Podlair fell far at sea

Adrift, farther away from Molly

To swim to safety, was folly

He trembled with the thought

When greater distance gained his boat

Asking: "Here, how long will I float?"

Unlucky, in deep dark spews to die

So much clueless about why

Without an anchor or a tie

He bellowed with a mournful yell

Hoping somebody would hear there

No reply, came back from barren air

"O drift, drift," said he

"Great man! Until dawn!"

As the sharks came along

Still, his life, he'd hold on

But, whereas bloody smells never spat

Those sea-monsters dogged our lad!

Fêted man of sea -4-

When dogfish came to assail

Johnny's prayers seemed to fail

Now, he knew that his day had come

He said: "Kismet! Thy will be done!"

"There's none other, I swear Lord'

"But one, like you, all known!'

"To your messengers real'

"I submit this here appeal!'"

As he repeated more of these prayers

What he heard was, fierce sea wafers

He begged his Creator to spare him

Yet, he could only see the hungry fin

Hovering, readying, to bite!

They were now in his sight!

Wherein, all directions, he saw

Therein, ravenous dogfish jaw

O, as his Molly ship became scarce

He was dour, about his late affair

Fêted man of sea -5-

J Podlair said "goodbye" to himself:

Sad, "This is how it ends"

With foul waters, tainted the sea

That such a "Jackass!" was he!

See! A sinner and a sport

A drunken, sundry wort

When these denunciations he strung

Then his renunciations he begun

As he stared at the full moon

Wondering: "Will it be soon?"

"Sarcastic thing hold there!'

"Don't laugh at me, with that snare!'"

When the sharks came near

Pairs of dolphins charged with no fear

They walked that ocean's top

Johnny's heart went thump!

He splashed the water with joy

Leaving no chance for being coy

Praised the fairies, so luminous

Thanked the Lord, most numinous

Fêted man of sea -6-

Dolphins came in a luminous flare

In defense of Johnny as a pair

O, what passion! O, what dare!

So, they assaulted those shark

Blessed sea seraphs, without bark

Stayed near his feet, flipper Tore

Helping Johnny to soar

Using his great fin as an oar

Mermaid, from the water, she flew

Deluding, those sea-monsters' crew

O Grace! That's when Johnny knew

By now, the dogfish were very frantic

As Hale plunged clear into their midst

With true skill, she ripped their keel

While, front and back raced sharks, Noah!

He fed dead-demons, that deep ocean's flora!

Fêted man of sea -7-

Marvelous, rare dolphin

Had made Johnny their kin

Sharks defeated, ate their dead

Our man was no longer afraid

Would his fairies shortly depart?

Dogfish would eat his heart!

Scary, like sharp stilettos

Sea-monsters from waters rose

Yet, champs stayed in the lagoon

Helping evade, a new misfortune

So, when they tickled his feet

To cheer him, they would squeak

While aloof killer-whales appeared

Johnny's fears, now repaired

"Worship!" He called out:

"What test of faith have I got?"

"Bygone hours, where are those boats?"

He asked, shivering in bad thoughts

Panic, the rescuers sensed anew

Frolicking, stayed his sanity's rue

Fêted man of sea -8-

To and fro, they swam

Kept Johnny close at hand

Showing him that love can tend

At such elevations of being

Johnny saw a prophetic dream

Whereby, with joy, he'd scream

Though, the Orcas just went by

Not ever craving that bony thigh

Had the dolphins revealed why?

"Thank you, Worship, Gracious!"

"Thank you, Worship, Thoughtful!"

"Thank you, Worship, Plenteous!"

So, began his sacred song

As the sharks were now long gone

With his rescuers, plunging along

He would quickly reach his home

Fêted man of sea -9-

When the sun showed its face

Then, Johnny saw his vessel race

Before long, he'd join his old comrades

In his ship, the spirits were very high

Apace with Molly, while dolphin's glide

Overcome by glee, fishermen cried

Then, rescued eyes took a look

With gratefulness they all shook

Pulled their line and their hook

The day was declared as hallow

That all seamen should follow

All today, and likewise, such tomorrow

While dolphins again plunged the seas

Johnny shed some farewell tears

Fishermen rose and saluted, their peers

Fêted man of sea -10-

Fishermen sailed to nearest shore

Now with stylish dolphin lore

When Johnny saw them again

While plunging, they spewed, in strain

As Noah spout more red than white

The angler's alarm came back to haunt

Johnny wondered: "Was he bleeding?"

"Now, my help, will he be needing?"

He raced the craft straight for them

For secure havens, they sang and ran

Once more, they dipped up and down

O, how they tossed and thrashed around

As the flipper's troops came to meet

Johnny saw them herd and greet

They, then fell in rows heading home

Dolphin and man, had friendship sown!

- Thoughts In Poetry (Pages 69-78)